စိတ္ဓါတ္ေရးရာ


Nick Vujicic ရဲ့ စိတ္ခ်မ္းသာေစမဲ့ စကားမ်ား


Nick Vujicic/ Nicholas James Vujicic(4 Dec 1982- Present ) ဟာ စိတ္အားျမွင့္တင္ေရး စကားေျပာကြ်မ္းက်င္သူတစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ ေမြးကတည္းက ေျခလက္ ႏွစ္စံု ပါမလာခဲ့ပါဘူး။ သူ့အသက္ ၁၇ ႏွစ္မွာ Life Without Limbs ဆိုတဲ့ အသင္းကို တည္ေထာင္ျပီး မိန့္ခြန္းေျပာဆိုျခင္းနဲ့ ကုိယ္အဂၤါမသန္စြမး္သူေတြကုိ ေထာက္ပံ့ကူညီရင္း ဇနီးျဖစ္သူ Patricia Maier နဲ့အတူ ဘ၀၇ဲ့ အဓိပၸာယ္ကို ရွာေဖြလ်က္ရွိပါတယ္။ သူ့ရဲ့စကားေတြထဲမွ ေကာင္းႏုိးရာရာေတြကို ေရြးခ်ယ္ဘာသာျပန္လိုက္ပါတယ္။


၁၊ မ်က္ရည္က်တဲ့အခ်ိန္မွာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မခ်ပါနဲ့...အဲဒီအခ်ိန္မွာ အဆိုးျမင္စကားေျပာဆိုျခင္း နည္းႏုိင္သမ်ွနညး္ပါေစ။

၂။အခက္အခဲ ကိစၥတစ္ခုကို အျမဲ ေတြးေတာ ပူပန္မေနပါနဲ့...ခံစားခ်က္တုိင္းကို သင့္ ဆီမွာ ေသာင္တင္မေနပါေစနဲ့...သင့္မွာ တုိင္ပင္စရာ သူငယ္ခ်င္းေတြ မိဘေတြရွိေသးတာကို သတိရပါ။

၃။ မွားမွာကို မေၾကာက္ပါနဲ့...တကယ္လို့ မွားခဲ့ရင္ေတာင္ ဦးေႏွာက္ေျခာက္မခံပါနဲ့၊ လူ့ဘ၀ဆိုတာ အမွားအမွန္ဒြန္တြဲေနတတ္ပါတယ္။ ဘယ္လို အေျခအေနပဲျဖစ္ျဖစ္...ေနာက္ဆံုးျပန္စဥ္းစားၾကည့္လိုက္တဲ့အခါ...ျပီးခဲ့တဲ့ အမွားေတြဟာ သိပ္ေတာ့အေရးမၾကီးလွတာကို ခံစားရပါလိမ့္မယ္။

၄။ အဆိုးျမင္ျခင္းဟာ လူေတြမွာ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုအဆိုးျမင္တဲ့အရာ ေတြဟာ ဘ၀ရဲ့ ေသးငယ္တဲ့ အစိတ္အပိုင္း ေတြဆိုတာ နားလည္ဖို့လိုပါတယ္။ တကယ္ေတာ့.. စိတ္ခံစားခ်က္ကို ဦးစားမေပးပဲ မွ်တေအာင္ အေကာင္းျမင္စိတ္ေလးနဲ့ အစားထုိ္းေပးဖို့လို္ပါတယ္။

၅။ တကယ္လို့ တစ္ေယာက္ေယာက္က သင့္ကို အဆက္အသြယ္လုပ္သည္ျဖစ္ေစ...မလုပ္သည္ျဖစ္ေစ .. စကားေျပာေျပာ မေျပာေျပာ ... ဒါဟာသာမန္ပါပဲ။ ေရးၾကီးခြင္က်ယ္ အက်ယ္ခ်ဲ့ေနစရာ မလိုပါဘူး။ ေတြးျပီး ၀မ္းနည္းမေနသင့္ပါဘူး။

၆။ တကယ္လို့ သင္ တစ္ခုခုကို နားမလည္ရင္... ေမးျမန္းေျပာဆိုပါ၊ နားလည္ျပီဆုိရင္ေတာ့ ရင္ထဲမွာပဲ သိမ္းထားပါ...သိိလိုက္ရတဲ့ အတြက္ ၀မ္းသာပါ။

၇။ ဦးေႏွာက္ေျခာက္စရာ ကိစၥေတြ အားလံုးက မိမိဘာသာရွာတာေတြ မ်ားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကုိယ့္ဘာသာ ေျဖ၇ွင္းဖို့  ၾကိဳးစားပါ...သူငယ္ခ်င္းေတြကို ငုိယို စိတ္ပူပန္ေစမဲ့ အစား ... သူတို့ေတြနဲ့ အတူတူ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနပါ။

၈။ ေျပာျပီးသား ကတိတည္ပါေစ။ စကားကို လြယ္လြယ္ေျပာဆုိျခင္းက သင့္အေပၚမွာ မိတ္ေဆြေတြ ယံုၾကည္မွု နညး္ပါးေစပါတယ္။

၉။ ဘယ္လိုအေျပာင္းအလဲ အတားအဆီးရွိပါေစ... မူလသင္လုပ္ေနက် ေန့စဥ္ဘ၀ကို မဆံုးရွံုးပါေစနဲ့.. အခ်ိန္မွန္စား... အခ်ိန္မွန္အိပ္စက္ပါ။

၁၀။ ကိစၥတစ္ခု လုပ္တဲ့အခါ မေၾကာက္မရြံံ့ လုပ္ေဆာင္ပါ။ ထိခုိက္ နာက်င္မွာ မေၾကာက္ပါနဲ့။ မွားယြင္းေျပာဆိုမိမွာကိုလဲ မေၾကာက္ပါနဲ့။ ျပီးခဲ့တဲ့ အရာေတြကိုလဲ ျပန္စဥ္းစား ပူပန္မေနပါနဲ့။ မေရာက္ေသးတဲ ့အနာဂတ္ကုိလဲ ေတြးပူမေနပါနဲ့။

၁၁။ မွားသည္ျဖစ္ေစ ... မွန္သည္ျဖစ္ေစ၊ လမ္းေၾကာင္းဦးတည္ရာရွိပါေစ...ယံုၾကည္မွုနဲ့ေရွ့တိုးေဆာင္ရြက္ပါ။ လက္ရွိဘ၀ကို အျမဲသံုးသပ္ၾကည့္ျပီး ရွင္သန္ေနထုိင္ပါ။ ဘယ္လိုလူေတြနဲ ့ေတြ့ေတြ့ မုန္းတီးစရာ မလိုပါဘူး...အမွားအမွန္လူ့ေလာကမွာ အမွားကေန သင္ခန္းစာယူျပီး အမွန္ကို ေရွ့တိုး ေဆာင္ရြက္ပါ။

၁၂။ သင့္ကုိယ္သင္ ညံ့ဖ်င္းတယ္လို့ ထင္တာဟာ လိမ္လည္မွု တစ္ခုပါပဲ။ သင္ဟာ ဘာမွတန္ဖိုးမရွိဘူးလို့ ထင္ျခင္းကလဲ မွားယြင္းတဲ ့အေတြးတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။

၁၃။ ဘယ္အရာကုိမွ မေၾကာက္ပါနဲ့။ ေလာကမွာ ေၾကာက္စရာေကာင္းတာေတြက မ်ားပါတယ္။ သင္ေၾကာက္ေနလို့လဲ ကုန္ဆံုးမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အခက္အခဲ ၾကံဳလာရင္ ေျဖရွင္းပါ...ေျဖရွင္းလို့မရႏုိင္ရင္...စြန့္လႊတ္ရံုပါပဲ။ ေတြးေတာ ေၾကာက္ရြ့ံမေနပါနဲ့။

၁၄။ ဘယ္ေလာက္ အားကိုးရတဲ့သူျဖစ္ပါေစ၊ စကားအားလံုးကို အက်ိဳးမရွိပဲ ထုတ္ေဖာ္မေျပာဆိုသင့္ပါဘူး။

၁၅။ ဘာေျပာရမွန္းမသိတဲ့အခါမွာလဲ ဘာမွ မေျပာပါနဲ့...ဆိတ္ဆိတ္ေနပါ။ေျပာရင္းနဲ ့အမွားပါတတ္လို့ပါ။

၁၆။ရလဒ္ အတြက္ ပူပန္မေနပါနဲ့... အေကာင္းဆံုးလုပ္ေဆာင္ပါ။ ရလဒ္က အလိုလိုလိုက္ပါလာပါလိမ့္မယ္။

၁၇။ေနာင္တ မရပါေစနဲ့... ေနာင္တရျခင္းက အမွားလုပ္လိုက္တာထက္ ပိုျပီးေၾကာက္စရာေကာင္းပါတယ္။သင့္ရဲ့ ကုိယ့္ကိုယ္ကို ယံုၾကည္မွုလဲ ပ်က္ျပားေစပါတယ္။ မွားျပီးရင္းမွားတာေတြ ၾကံဳေတြ့ရတတ္ပါတယ္။

၁၈။ဘာကိစၥပဲ ၾကံဳၾကံဳ...ကုိယ့္ကိုယ္ကို ဒါျဖစ္သင့္ပါတယ္ေလ လို့ေျပာပါ... ငါ့က်မွ ဘာလို့ ဒုကၡေရာက္ရတာလဲလို့ မညည္းတြားပါနဲ့။ အခုသင္ခံစားေနရတဲ့အခ်ိန္မွာ ကမၻာၾကီးရဲ့ တျခားေနရာမွာ အခက္အခဲဒုကၡ ခံစားညည္းတြားေနတဲ့ သူေတြ အမ်ားၾကီးပါပဲ။

၁၉။ဘ၀မွာ ခါးသီးျခင္းႏွင့္ ပိုမိုေကာင္းမြန္တဲ့ အရာေတြကို  ေရြးခ်ယ္ရမယ္ဆိုရင္... ခါးသီးျခင္းကို ေမ့ပစ္ျပီး ပိုေကာင္းတာေရြးပါ။

၂၀။ကုိယ္လက္အဂၤါခ်ိဳ့တဲ့ေနပါေစ...ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ျဖင့္ အသက္ရွင္ေနထုိင္ပါ။

 

စိတ္ညစ္ရင္...  အရွင္ဝိစိတၱ(မနာပဒါယီ)
စိတ္ညစ္ရင္...

စိတ္ညစ္ရင္ဘာလုပ္လဲလုိ႔ တစ္ေယာက္ေယာက္က ဘုန္းဘုန္းကုိ ေမးလာမယ္ဆုိရင္ ဘုန္းဘုန္းကေတာ့ “စိတ္ညစ္တဲ့အခါ တိတ္ဆိတ္တဲ့ ေနရာတစ္ခုမွာ တစ္ေယာက္တည္းေနၿပီး မ်က္လႊာေလးကုိ အသာခ်လုိ႔ ကုိယ့္စိတ္ကုိ ကုိယ့္ခႏၶာကုိယ္ တစ္ခုလုံးကုိ ၿခဳံၿပီးအာ႐ုံျပဳရင္း ေပါ့ေပါ့ပါးပါးေလးပဲ ဝင္ေလထြက္ေလေလးကုိ အေျခခံထားၿပီး စိတ္နဲ႔႐ုပ္မွာ ေပၚလာတဲ့အာ႐ုံေတြကုိ အရွိအတုိင္း လုိက္သိေနတတ္တဲ့ အက်င့္ေလးနဲ႔ ေနႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားတယ္”လုိ႔ ျပန္ေျဖျဖစ္မွာပါ။ အရင္တုန္းကေတာ့ စိတ္ညစ္ရင္ တစ္ျခားအာ႐ုံတစ္ခုခုနဲ႔ ေျပာင္းၿပီးစိတ္ညစ္ ေဖ်ာက္တတ္ေပမယ့္ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ အေကာင္းဆုံးနဲ႔ အၿငိမ္းခ်မ္းဆုံးနည္းျဖစ္တဲ့ ဘုရားရွင္ရဲ႕အားေတြကုိပဲယူၿပီး ညစ္တဲ့စိတ္ကုိ သစ္ေအာင္လုပ္ျဖစ္ပါတယ္။

ဟုတ္ပါတယ္။ စိတ္ညစ္ေဖ်ာက္နည္းေတြ အမ်ိဳးအမ်ိဳးရွိတဲ့အနက္ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ စိတ္ညစ္ရင္ အိပ္ျပစ္ရင္လည္း အိပ္ၾကလိမ့္မယ္၊ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ စိတ္ညစ္ရင္ အရက္ေသာက္ျဖစ္ရင္လည္း ေသာက္ၾကလိမ့္မယ္၊ တစ္ခ်ိဳ႕လည္း ဟိုလုပ္ဒီလုပ္ ဟုိသြားဒီသြား လုပ္ရင္လုပ္ၾကလိမ့္မယ္။ ဘယ္လုိပဲ လုပ္လုပ္ စိတ္ညစ္လုိ႔ အဲဒီစိတ္ကုိ အိပ္တာ၊ ေသာက္တာ၊ စားတာ၊ သြားတာလာတာေတြနဲ႔ ေျဖၾကျခင္းဟာ ခဏေလာက္ပဲ ညစ္ေနတဲ့စိတ္ကုိ ေမ့ေမ့ေပ်ာက္ေပ်ာက္ ျဖစ္ေစၾကတာျဖစ္လုိ႔ ဒီနည္းေတြဟာ အေကာင္းဆုံးနည္း မျဖစ္ႏုိင္ဘူးလုိ႔ ထင္ပါတယ္။ အေကာင္းဆုံးနည္းကေတာ့ စိတ္ညစ္ရင္ စိတ္အညစ္အေၾကးေတြ ကင္းၿပီးျဖစ္တဲ့ ဘုရားရွင္ရဲ႕ အားေတြနဲ႔ ညစ္တာကုိ သစ္ေအာင္လုပ္တာ အေကာင္းဆုံးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ စိတ္ညစ္တယ္ဆုိတာ စိတ္မွာအညစ္အေၾကး ျဖစ္သြားတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္ရဲ႕ သေဘာက ႀကံစည္ေတြးေတာျခင္း သေဘာရွိၿပီး အာ႐ုံေနာက္ကုိ လုိက္သြားတတ္တဲ့ သေဘာရွိပါတယ္။ အဲဒီလုိ သေဘာရွိတဲ့စိတ္ဟာ လုိက္သြားတဲ့အာ႐ုံကုိ အမွီျပဳၿပီး ေကာင္းတဲ့စိတ္၊ မေကာင္းတဲ့စိတ္ေတြ ျဖစ္ေပၚသြားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အမွီျပဳရတဲ့အာ႐ုံဟာ ေကာင္းတဲ့အာ႐ုံဆုိရင္ စိတ္ဟာေကာင္းတဲ့စိတ္ ျဖစ္တတ္ၿပီး အမွီျပဳရတဲ့ အာ႐ုံဟာ မေကာင္းတဲ့အာ႐ုံဆုိရင္ စိတ္ဟာလည္း မေကာင္းတဲ့စိတ္ ျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။ ဆုိေတာ့ကား ဒီစိတ္ကုိ ေကာင္းတဲ့အာ႐ုံ မေကာင္းတဲ့အာ႐ုံမွာ ျဖစ္ေစဖုိ႔ ေထာက္ပံ့ေပးေနတာက ဘာေတြလဲဆုိေတာ့ ေစတသိက္တရားေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေစတသိက္ဆုိတာ အာ႐ုံကုိ ေစ့ေဆာ္ေပးတဲ့တရား၊ ေထာက္ပံ့ေပးတဲ့ တရားေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေစတသိက္ဆုိေတာ့ ဘာမွန္းမသိဘဲ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ၊ အေလာဘ၊ အေဒါသ၊ အေမာဟ၊ မာန၊ ဒိ႒ိစတဲ့ တရားေတြကုိ စာသံေပသံနဲ႔ ေစတသိက္လုိ႔ ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေစတသိက္တရားက စိတ္ကုိေစ့ေဆာ္ ေထာက္ပံ့ေပးလုိက္တဲ့အတြက္ စိတ္မွာလည္း ေကာင္းစိတ္၊ မေကာင္းစိတ္ေတြ ျဖစ္သြားတဲ့သေဘာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အလြယ္ေျပာရင္ေတာ့ စိတ္ညစ္တယ္ဆုိတာ စိတ္ကုိညစ္ႏြမ္းေစတဲ့ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ၊ မာနစတဲ့ ကိေလသာ တရားေတြေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။


ကိေလသာဆုိတဲ့ စကားရဲ႕ တုိက္႐ုိက္အဓိပၸါယ္က ပူေလာင္ျခင္း၊ ညစ္ႏြမ္းျခင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ ဒီကိေလသာ တရားေတြ ကုိယ့္သႏၲာန္မွာ အျဖစ္မ်ားေနၿပီ၊ အလြန္အကၽြံျဖစ္ေနၿပီဆုိရင္ ကုိယ့္စိတ္မွာ ပူေလာင္ေနေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိေလသာအပူ အေလာင္ခံေနရတဲ့စိတ္ဟာ သန္႔ရွင္းမႈမရွိဘဲ ညစ္ႏြမ္းေနကာ ႐ုပ္ကုိပါ ေဖာက္ျပန္ေစေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသေဘာကုိ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္လည္း လက္ေတြ႕သိႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေလာဘမ်ားမ်ားျဖစ္တဲ့အခါ၊ ေဒါသမ်ားမ်ားျဖစ္တဲ့အခါ၊ ေမာဟမ်ားမ်ားျဖစ္တဲ့အခါ၊ မာနမ်ားမ်ား ျဖစ္တဲ့အခါ ကုိယ့္သႏၲာန္မွာ ပုံမွန္နဲ႔ကုိ မတူတဲ့ ပူေလာင္မႈေတြ ျဖစ္ေနၿပီး အဲဒီအပူေတြေၾကာင့္ပဲ စိတ္ဟာလည္း ေလးလံထုိင္းမႈိင္းကာ ညစ္ႏြမ္းလာေနတယ္ဆုိတာ သတိျပဳမိရင္ သိၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ကိေလသာ အပူမီးေလာင္ခံရတဲ့ သေဘာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ကား စိတ္ညစ္တဲ့သူေတြ သတိျပဳရမွာက ကုိယ့္စိတ္ေတြ မ်ားမ်ားညစ္ေနေလ၊ ကုိယ့္သႏၲာန္မွာ ကိေလသာ အပူမီးေတြ မ်ားမ်ားေလာင္ခံေနရေလ ျဖစ္ေနတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီေတာ့ ဒီမီးေတြ ဘာျဖစ္လုိ႔ အေလာင္ခံရတာလဲဆုိရင္ ခုနေျပာခဲ့သလုိ အာ႐ုံေတြေနာက္ကုိ အလြယ္လုိက္တတ္တဲ့ ကုိယ့္စိတ္ကုိ သတိမျပဳ၊ မထိန္းခ်ဳပ္မိဘဲ ေရာက္လာသမွ် အာ႐ုံေတြကုိ လက္ခံလုိက္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရာက္လာတဲ့ အာ႐ုံေတြကုိ လက္ခံလုိက္တဲ့ ကုိယ့္စိတ္ဟာ ေကာင္းတဲ့အာ႐ုံေတြကုိ လက္ခံမိလုိက္ရင္ စိတ္ညစ္တယ္ဆုိတဲ့ စကား၊ စိတ္ညစ္တယ္ဆုိတဲ့ ခံစားမႈမ်ိဳး ျဖစ္စရာ အေၾကာင္းမရွိေပမယ့္ မေကာင္းတဲ့အာ႐ုံေတြကုိ လက္ခံမိလုိက္ၾကမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဒီလုိစိတ္ညစ္တာ၊ စိတ္တုိတာ၊ စိတ္ဆုိးတာ စတဲ့ခံစားမႈမ်ိဳးေတြလည္း အဆက္မျပတ္ ျဖစ္လာၾကေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေသခ်ာေတြးၾကည့္ရင္ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ စတဲ့ ကိေလသာအပူမီးေတြ ႏွိပ္စက္ခံရတဲ့အခါ စိတ္မွာလည္း သန္႔ရွင္းမႈမရွိေတာ့ဘူးဆုိတာ အလြယ္တကူ သိႏုိင္ၾကပါတယ္။ မတရားလုိခ်င္တဲ့စိတ္၊ စိတ္ဆုိးစိတ္တုိ ေဒါသျဖစ္တဲ့စိတ္၊ အမွန္အမွားကုိ မခဲြျခားႏုိင္တဲ့စိတ္၊ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ အထင္ႀကီးၿပီး သူတပါးအေပၚ ႏွိမ့္ခ်လုိတဲ့စိတ္၊ မနာလုိတဲ့စိတ္၊ စုိးရိမ္ပူပန္တဲ့စိတ္ စသျဖင့္ စိတ္ေတြအမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ေနၾကတာဟာ ဒီစိတ္ကုိ ဒီလုိမ်ိဳးျဖစ္ေအာင္ ပူေလာင္ေစ၊ ညစ္ႏြမ္းေစတဲ့ ကိေလသာတရားေတြေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိေလသာရဲ႕ ဖမ္းစားတာကုိ ကုိယ္ကသတိနဲ႔ မထိန္းႏုိင္ဘဲ သူ႔အလုိအတုိင္း လုိက္မိလုိက္တဲ့အတြက္ ကုိယ့္သႏၲာန္မွာ အဲဒီလုိ မေကာင္းတဲ့စိတ္ေတြ ျဖစ္လာၿပီး ပင္ကုိယ္က အျပစ္ကင္းေနတဲ့စိတ္ဟာ ဒီကိေလသာ အပူမီးေတြေၾကာင့္ ညစ္ႏြမ္းတဲ့အဆင့္အထိကုိ ေရာက္ကုန္ေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါကုိပဲ စကားနဲ႔ေျပာေတာ့ စိတ္ညစ္တယ္ဆုိတဲ့ အသုံးေတြနဲ႔ ေျပာဆုိသုံးစဲြၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အရင္းစစ္ေတာ့ စိတ္ညစ္တာေတြဟာ ကိေလသာေတြေၾကာင့္ပဲ ဆုိတဲ့အခ်က္ကုိ သိရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဆုိေတာ့ကား ကိေလသာတရားေတြေၾကာင့္ စိတ္ေတြညစ္လာရင္ ကိေလသာကင္းတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ ကိေလသာကင္းေစတဲ့ အဆုံးအမေတြနဲ႔ အားယူၿပီး ညစ္တာကုိ သစ္ေအာင္လုပ္ၾကဖုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိအားေတြယူဖုိ႔ဆုိေတာ့ ကိေလသာအကင္းဆုံးနဲ႔ အားအရွိဆုံးျဖစ္တဲ့ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ရဲ႕ အားကုိယူတာဟာ အေကာင္းဆုံးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘုရားရွင္ရဲ႕အား၊ ဘုရားရွင္ရဲ႕ တရား၊ ဘုရားရွင္ရဲ႕ လမ္းညႊန္မႈနဲ႔ ကိေလသာေတြကုိ ပါးေစၿပီး စိတ္ညစ္တာေတြကုိေဖ်ာက္ကာ ကုိယ့္စိတ္ကုိ သန္႔ရွင္းေစတာဟာ အေကာင္းဆုံးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဘုရားရွင္က စိတ္မွာအညစ္အေၾကးျဖစ္ရင္ စိတ္နဲ႔ေဆးမွပဲ သန္႔ရွင္းေစႏုိင္တယ္ ဆုိတာကုိ အေၾကာင္း တုိက္ဆုိင္တုိင္း မိန္႔ေတာ္မူေလ့ရွိပါတယ္။ ကိေလသာ အပူမီးေတြေၾကာင့္ စိတ္ေတြညစ္ႏြမ္း ေနတဲ့အခါ အဲဒီစိတ္ကုိ သိေအာင္ႀကိဳးစားၿပီး သတိနဲ႔ေနဖုိ႔ လမ္းညႊန္ေပးေလ့ ရွိပါတယ္။ စိတ္ညစ္တယ္ဆုိတာ စိတ္ကုိညစ္ေစတဲ့ ကိေလသာ တရားေတြေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္တဲ့အတြက္ စိတ္မွာဘယ္လုိမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္သိဖုိ႔၊ ရာဂစိတ္ျဖစ္ရင္လည္း ရာဂစိတ္ျဖစ္တာကုိ သိဖုိ႔၊ ရာဂကင္းတဲ့စိတ္ျဖစ္ရင္လည္း ရာဂကင္းတဲ့စိတ္ျဖစ္တာကုိ သိဖုိ႔၊ ေဒါသစိတ္ျဖစ္ရင္လည္း ေဒါသစိတ္ျဖစ္တာကုိ သိဖုိ႔၊ ေမာဟစိတ္ျဖစ္ရင္လည္း ေမာဟစိတ္ျဖစ္တာကုိ သိဖုိ႔ စသျဖင့္ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သိေနေအာင္ ႀကိဳးစားဖုိ႔ ရွင္ေတာ္ဘုရား ေဟာၾကားေတာ္မူပါတယ္။ အရွင္ဆုံးေျပာရရင္ ဘုရားရွင္က ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အသိရွိၾကဖို႔နဲ႔ သတိမေမ့ၾကဖုိ႔ပဲ ဆုံးမေတာ္မူတာ ျဖစ္ပါတယ္။


ဗုဒၶဘုရားက ဘာျဖစ္လုိ႔ ဒီလုိဆုံးမရတာလဲဆုိေတာ့ သတၱဝါေတြ ဒုကၡအမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္တယ္ဆုိတာ မသိရာကေနပဲ ျဖစ္ေနၾကတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အဲဒီမသိမႈကုိ သိေစခ်င္တဲ့ သေဘာေၾကာင့္ ဒီလုိဆုံးမရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဟုတ္ပါတယ္။ စိတ္ရဲ႕သေဘာက သူဘာျဖစ္တယ္ဆုိတာ မသိရင္ အဲဒီမသိတာကေန စဲြေနေစေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာစိတ္ျဖစ္တာ၊ ညာစိတ္ျဖစ္တာကုိ မသိလုိက္ဘူးဆုိရင္ အဲဒီမသိမႈက အဆုိင္အခဲျဖစ္ၿပီး ပူေလာင္ေစေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္လုိ႔မ်ား ကုိယ့္စိတ္မွာ ဘာျဖစ္တယ္ဆုိတာ သိလုိက္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဒီစိတ္ဟာ ေရွ႕ကုိဆက္မသြားေတာ့ပါဘူး။ သိလုိက္တဲ့အခုိက္မွာ ရပ္တန္႔သြားၿပီး ေနာက္ေနာက္စိတ္ေတြ ထပ္ထပ္ျဖစ္လာေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆုိၾကပါစုိ႔။ ကုိယ့္စိတ္မွာ ရာဂစိတ္တယ္ဆုိတာ သိလုိက္တယ္ဆုိရင္ အဲဒီရာဂစိတ္ဟာ ေပ်ာက္သြားၿပီး ေနာက္သိစိတ္ ေရာက္လာကာ အဲဒီသိစိတ္ကုိလည္း ေနာက္စိတ္က သိလုိက္မယ္ဆုိရင္ ေရွ႕စိတ္လည္း ေပ်ာက္သြားေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္ဟာ တစ္သတ္မွတ္တည္း ထိန္းခ်ဳပ္ထားလုိ႔ ရတဲ့အရာမဟုတ္ေတာ့ ျဖစ္ၿပီးေပ်ာက္ေပ်ာက္သြားတတ္တဲ့ ေရွ႕စိတ္ေနာက္စိတ္ ေျပာင္းလဲတဲ့ အခုိက္ေလးေတြကုိပဲ ၾကားမွာကိေလသာ မခုိေအာင္ သိေနဖုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ သိသိေနလုိ႔ ကိလသာ ၾကားမခုိေတာ့ဘူးဆုိရင္ ဒါဟာ စိတ္အညစ္အေၾကး ကင္းေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္မွာအညစ္အေၾကးကင္းရင္ စိတ္ကသန္႔ရွင္းေနၿပီး စိတ္ညစ္တာေတြလည္း ေပ်ာက္သြားေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

အရင္းစစ္ေတာ့ စိတ္ညစ္တယ္ဆုိတာ ကိေလသာ တရားေတြေၾကာင့္ပဲျဖစ္ၿပီး အဲဒီကိေလသာ ၾကားခုိေနတဲ့စိတ္ကုိ သိလုိက္လုိ႔ ေပ်ာက္သြားတယ္ဆုိရင္ ဒါဟာ စိတ္ညစ္တာေတြလည္း ေပ်ာက္သြားတဲ့ သေဘာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စိတ္ၾကပ္ၾကပ္ညစ္ေလ ကိေလသာအပူေတြ မ်ားမ်ားျဖစ္လာလုိ႔ပဲ ဆုိတာ သိေလျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားၿပီး အဲဒီကိေလသာ အညစ္အေၾကးေတြကုိ သန္႔စင္သြားေအာင္ သတိကပ္ၿပီး သိမွတ္ေပးတဲ့ သတိပ႒ာန္အလုပ္ကုိ ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကဖုိ႔ ဆုိျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဆုိလုိတာက ကိေလသာတရားေတြရဲ႕ ပူေလာင္မႈေၾကာင့္ စိတ္မွာညစ္ႏြမ္းၿပီး စိတ္ေတြညစ္လာတယ္ဆုိရင္ အဲဒီကိေလသာေတြကုိ တုိက္ထုတ္ပစ္ႏုိင္တဲ့ ဘုရားရွင္ရဲ႕ အားေတာ္ေတြနဲ႔ လမ္းညႊန္ခ်က္ေတြကုိယူၿပီး ကုိယ့္စိတ္ကုိ ဘုရားရွိခုိးတာ၊ ေမတၱာပုိ႔တာ၊ ပရိတ္ပ႒ာန္းရြတ္တာ စတဲ့ သမထအက်င့္ တစ္ခုခု၊ ဒါမွမဟုတ္ စိတ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ႐ုပ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေပၚလာသမွ် အာ႐ုံေတြကုိ သတိကပ္ၿပီး သိမွတ္ေပးတဲ့ ဝိပႆနာအက်င့္ တစ္ခုခုမွာ အားထုတ္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားေလ့က်င့္ၾကဖုိ႔လုိေၾကာင္း၊ စိတ္မ်ားမ်ားညစ္ေလ ဘုရားေရွ႕ကုိ မ်ားမ်ားေရာက္ေအာင္ သြားႏုိင္ေလျဖစ္ေအာင္ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ဆုံးမၿပီး စိတ္အညစ္အေၾကးကုိ စိတ္နဲ႔ ေဆးႏုိင္ဖုိ႔လုိေၾကာင္း အဲဒီလုိ စိတ္မွာျဖစ္တဲ့ ကိေလသာအညစ္ အေၾကးေတြကုိ သတိတရား လက္ကုိင္ထားၿပီး အက်င့္တရားနဲ႔ ပယ္ရွားႏုိင္မယ္ဆုိရင္ ညစ္ေနတဲ့စိတ္ေတြဟာ သစ္လာၾကမွာ ျဖစ္ပါေၾကာင္း စသျဖင့္ ဆုိလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။


ဒါေၾကာင့္ ဘာေၾကာင့္၊ ဘယ္သူ႔ေၾကာင့္၊ ဘာျဖစ္လုိ႔ ညာျဖစ္လုိ႔ စတာေတြေၾကာင့္ စိတ္ေတြညစ္ၿပီး ႐ုပ္ပါညစ္လာတတ္တဲ့ သူေတြအေနနဲ႔ စိတ္ညစ္တယ္ဆုိတာ ဘယ္သူ႔ေၾကာင့္ ဘယ္ဝါေၾကာင့္မ ွမဟုတ္ဘဲ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ပဲ ကုိယ့္စိတ္မွာလက္ခံလုိက္တဲ့ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ၊ မာန စတဲ့ကိေလသာ တရားေတြေၾကာင့္ ညစ္လာေနတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီကိေလသာတရားေတြကုိ ျပန္လည္တုိက္ထုတ္ႏုိင္ေအာင္ ကိေလသာကင္းေတာ္မူတဲ့ ဘုရားရွင္ရဲ႕အားနဲ႔ ဘုရားရွင္ရဲ႕ တရားေတာ္ေတြကုိသာ လက္ခံလုိက္နာၿပီး ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သိေစႏုိင္တဲ့ သမထအက်င့္၊ ဝိပႆနာအက်င့္မ်ားကုိသာ မ်ားမ်ားအားထုတ္ကာ ညစ္ေနတဲ့စိတ္ကုိ သစ္ေအာင္သာ ႀကိဳးစားၾကပါလုိ႔ တုိက္တြန္းရင္း စိတ္မ်ားမ်ားညစ္ေလ ဘုရားေရွ႕ကုိ မ်ားမ်ားေရာက္ေအာင္ ႀကိဳးစားေစဖုိ႔ ေစတနာထား ေမတၱာအားျဖင့္ အသိေပးစကား ပါးလုိက္ရပါတယ္။

အရွင္ဝိစိတၱ(မနာပဒါယီ) (စိတ္ညစ္ရင္...) by Vicitta Ashin (အရွင္ဝိစိတၱ(မနာပဒါယီ))

လူ႔ဘဝ၏ေအာင္ျမင္တိုးတက္ျခင္းသို႔သြားရာေလွခါး(၃၀)ထစ္ by http://ranonghtarnischool.blogspot.com
လူ႔ဘဝ၏ေအာင္ျမင္တိုးတက္ျခင္းသို႔သြားရာေလွခါး(၃၀)ထစ္
by ရေနာင္းဌာနီ ဘ၀ျမွင့္တင္ေရးေက်ာင္း

၁။ ကတိအေပးနည္းပါေစ။
၂။ အမွန္ကို အျမဲေျပာပါ။
၃။ မိတ္ေကာင္းေဆြေကာင္းထားရွိပါ။
၄။ သူတစ္ပါး မေကာင္းေၾကာင္း ဘယ္အခါမွ မေျပာႏွင့္။
၅။ မိမိ၀င္ေငြႏွင့္ ေလာက္ငွေအာင္ သံုးစြဲပါ။ွ
၆။ မိမိ၏ဘယ္လုပ္ငန္းတြင္မဆို ကြ်မ္းက်င္မႈရိွပါစ။
၇။ မူးယစ္ေစသည့္ အရာမ်ားကို ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။

၈။ သဒၶါမေရာက္မီ တရားမွ်တမွဳ ရွိပါေစ။
၉။ ေလာင္းကစားမွဳကို လံဳး၀ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။
၁၀။ လွ်ိဳ႕၀ွက္သင့္သည္ကို မေပါက္ၾကားပါေစႏွင့္။
၁၁။ အက်င့္စာရိတၱေကာင္းျခင္းမြန္သည္သာ ဘဝ၏ေအာင္ျမင္တိုးတက္ျခင္းကိုျဖစ္ေစသည္။
၁၂။တတ္ႏိုင္ပါက ေခ်းငွားမွဳအား ဘယ္ေသာအခါမွ မျပဳပါႏွင့္။
၁၃။သင္၏ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ႕ျခင္းသည္သင့္၏ေက်နပ္မႈနွင့္လုပ္ငန္းအေပၚမွာမူတည္ပါလိမ့္မယ္။
၁၄။ ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာမွဳကို ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အေလာသံုးဆယ္မျပဳလုပ္သင့္။
၁၅။ သူတစ္ပါးအား ေျပာဆုိရန္ရွိလွ်င္ ထုိသူ႕မ်က္ႏွာကို ၾကည့္ရ်္ေျပာပါ။

၁၆။ မယားတစ္ေယာက္ကို လုပ္ေၾကြးႏိုင္မွ ထိမ္းျမားမဂၤလာ ျပဳသင့္ရာသည္။
၁၇။ ၾကီးလာသည့္အခါ သံုးစြဲႏိုင္ရန္ ငယ္ရြယ္စဥ္က ေခၽြတာစုေဆာင္းရာ၏။
၁၈။ အေပၚယံသာယာမႈကိုၾကည့္၍ အေပ်ာ္အပါးမ်ားအားမလိုက္စားသင့္။
၁၉။သူတစ္ပါးတို႔အားကူညီရာတြင္ ကဲ့ရဲ့ ျပစ္တင္ရႈတ္ခ်မႈကုိဂရုမစိုက္သင့္။
၂၀။ ေကာင္းေသာစိတ္ထားျခင္း၊ေကာင္းေသာစကား ဆိုျခင္းသည္ မြန္ျမတ္ျခင္းျဖစ္၏။
၂၁။ မွန္မွန္ကန္ကန္ႏွင့္ႀကိဳးစားမႈေၾကာင့္တိုးတက္ျခင္းသည္ ထုိက္တန္ေအာင္ျမင္ျခင္းျဖစ္၏။
၂၂။ ညအိပ္ယာ၀င္သည့္အခါတစ္ေန႔တာလုပ္ေဆာင္ခဲ့သမွ်ကို ျပန္လည္သံုးသပ္ျခင္းသည္
ေနာက္ေန႔လုပ္ေဆာင္ရမည့္အလုပ္အတြက္ တိက်မႈကိုျဖစ္ေစ၏။
၂၃။သင့္အျပဳအမူေဆာင္ရြက္ခ်က္မွလြဲ၍သင့္အက်င့္စာရိတၱကိုထိခိုက္ေစမည့္အေၾကာင္းမရိွနိင္။
၂၄။ အလုပ္တစ္ခုကို စဥ္းစားဆံုးျဖတ္ သံုးသပ္ၿပီးမွအေကာင္အထည္ေဖၚရာ၏။
၂၅။ အလုပ္ႏွင့္ဘယ္အခါမွ ကင္းကြားမႈမျဖစ္ေစပဲ လက္မ်ားကိုအက်ိဳးရွိစြာအသံုးခ်ပါ။
၂၆။ကိုယ့္အက်ိဳးသာၾကည့္ၿပီးသူတစ္ပါးအက်ိဳးမၾကည့္ေသာသူမ်ားအားမိတ္ေဆြအျဖစ္မျပဳသင့္။
၂၇။အက်င့္စရိုက္ၾကမ္းတန္းသူမ်ားနွင့္အတူတကြမေနသင့္။
၂၈။ၾသဇာအားဏာရိွသူေသာ္ျငားလည္းယုတ္မာရက္စက္လူမဆန္သူမ်ားနွင့္ေဝးေဝးေနသင့္၏။
၂၉။သူေတာ္မဟုတ္သူယုတ္တို႔နွင့္ကင္းကင္းေနက ကိုယ္ စိတ္နွစ္ျဖာခ်မ္းသာရ၏။
၃၀။ကိုယ့္အက်ိဳး သူ႔အက်ိဳး မွ်မွ်တတေဆာင္ရြက္ျငားက မိတ္ေကာင္းသဟာေပါၾကြယ္ပါ၏။

မေအာင္ျမင္ျခင္းအေၾကာင္းအရင္း(၄၅)ခ်က္....
၁။ တိက်ေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ မရွိျခင္း၂။မ်ိဳးရိုးလိုက္ျပီး ေမြးရာပါ ကိုယ္အဂၤ ါမ်ားမတင့္တယ္မဖြယ္မရာရွိျခင္း။၃။ အျခားသူမ်ား၏အေရးအခင္းမ်ားတြင္၀င္ေရာက္စြက္ဖက္တတ္ေသာထူးဆန္းသည့္အက်င့္ရွွိျခင္း။၄။မိမိအလုပ္အကိုင္ႏွင့္ ပက္သက္ျပီး လံုေလာက္ေသာ ျပင္ဆင္မွဴ႕ မရွိျခင္း။၅။ကိုယ္တိုင္စည္းကမ္းေသ၀ပ္မွဴ႕ မရွိျခင္း။၆။ မိမိ၏ တိုးတက္ေရးႏွင့္ အခြင့္အလမ္းမ်ားအေပၚ အေရးမစိုက္ျခင္း၊ စိတ္ ၀င္စားမွဴ႕ မထားျခင္း ။၇။ အလယ္ အလတ္ တန္းစား အဆင့္ထက္ ေက်ာ္လြန္၍ ေရာက္ရွိရန္ မွန္းဆေသာ ၾကီးျမင့္စိတ္မရွိျခင္း။၈။က်န္းမာေရးကိုအေလးမထား၊ဂရုမစိုက္ျခင္း။၉။ငယ္စဥ္ဘ၀ကပတ္၀န္းက်င္၏မေကာင္းမွဴ႕
အရွိန္အ၀ါမ်ားရိုက္ခတ္မွဴ႕ဒဏ္ခံခဲ့ရျခင္း။၁၀။စတင္ထားေသာအလုပ္ကိစၥကိုျပီးဆံုးသည္အထိလုပ္ကိုင္ႏိုင္ေသာဇြဲမရွိျခင္း။
၁၁။အဖ်က္စိတ္ထားမ်ားလက္ခံက်င့္သံုးေနျခင္း။၁၂။စိတ္ထိခိုက္လွဴပ္ရွားမွဴ႕မ်ားအေပၚထိမ္းခ်ဳပ္ကြပ္ကဲမွဴ႕မျပဳႏိုင္ျခင္း။
၁၃။မိမိကဘာမွ်မေပးပဲႏွင့္သူတပါးထံမွရယူလိုေသာဆႏၵထားရွိျခင္း။၁၄။ဆံုးျဖတ္ႏိုင္စြမ္းမရွိျခင္းႏွင့္အရာရာကိုတိက်မွဴ႕မရွိျခင္း။
၁၅။တစ္စံုတစ္ခုကိုျဖစ္ေစ၊ထို႕ထက္မ်ားမ်ားကိုျဖစ္ေစမလုပ္ရဲမကိုင္ရဲဘဲအျမဲေၾကာက္ရြံ႕စိတ္ရွိေနျခင္း။၇မ်ိဳး၇ွိသည္။
(က)ဆင္းရဲပင္ပမ္းမည္ကိုေၾကာက္ရြံ႕ျခင္း။(ခ)ေ၀ဖန္ျပစ္တင္ခံရမည္ကိုေၾကာက္ရြံ႕ျခင္း(ဂ)မက်န္းမမာျဖစ္မည္ကိုေၾကာက္ရြံ႕ျခင္း။
(ဃ)ခ်စ္ခင္မွဴ႕မ်ားပ်က္ျပားမည္၊ခ်စ္ခင္သူမ်ားဆံုးရွံဳးမည္းကိုေၾကာက္ရြံ႕ျခင္း။(င)အသက္ၾကီးရင့္အိုမင္းမည္ကိုေၾကာက္ရြံ႕ျခင္း။
(စ)လြတ္လပ္ခြင့္ဆံုးရွံဳးမည္ကိုေၾကာက္ရြံ႕ျခင္း။(ဆ)ေသရမည္ကိုကိုေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းတို႕ျဖစ္သည္။
၁၆။အိမ္ေထာင္ျပဳရာတြင္အိမ္ေထာင္ဖက္အေရြးမွားျခင္း။၁၇။ အလုပ္အကိုင္၊ အေရာင္းအ၀ယ္ျပဳလုပ္ရာတြင္ ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံသူ အေရြးမွားျခင္း။၁၈။ မေတာ္ တဆ ျဖစ္မလားဟု ေတြးေတာ စိုးရိမ္မွဴ႕ လြန္ကဲျခင္း။၁၉။ အလုပ္ အကိုင္၊ အသက္ေမြး ၀မ္းေက်ာင္းျပဳ မွဴ႕ အေရြးမွားျခင္း။၂၀။ မိမိ၏ အခိ်န္ႏွင့္ အားမ်ား ဆုတ္ယုတ္ပ်က္ျပားမွဴ႕ ျဖစ္ေစျခင္း၊ စိတ္အာရံု စူးစိုက္ ထိမ္းခ်ဳပ္ရန္ အားမထုတ္ျခင္း။၂၁။ ၀င္ေငြႏွင့္ ထြက္ေငြကို စာရင္းဇယား စီမံခ်က္ မထားျခင္း၊ မဆင္မျခင္ မထိမ္းခ်ဳပ္ပဲ သံုးစြဲျခင္း။၂၂။ မိမိကုိယ္ပိုင္ အခ်ိန္ကို စာရင္းဇယားဆြဲ၍ မွန္ကန္ အက်ိဳးရွိစြာ မသံုးတတ္ျခင္း။၂၃။ စိတ္၀င္စားမွဴ႕၊စိတ္အားထက္သန္မွဴ႕တို႕အေပၚ ထိမ္းခ်ဳပ္ကြပ္ကဲမွဴ႕ မျပဳျခင္း။၂၄။ စိတ္ရွည္ သီးခံႏိုင္စြမ္း မရွိျခင္း။၂၅။ လူအမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံရာတြင္ မွ်တ မွန္ကန္မွဴ႕ မရွိျခင္း၊ သဟ ဇာတ စိတ္ႏွင့္ မပူးေပါင္းျခင္း။၂၆။ ရသင့္ ရထိုက္သည္ကို အေျခမခံ အေၾကာင္းမျပဳ ၊ ထိုက္သင့္ေသာ ၾကိဳးပမ္းမွဴ႕ မပါပဲ တန္ခိုး၊ အာဏာ၊ ၾကြယ္၀မွဴ႕မ်ား လိုခ်င္တပ္မက္ေမာလြန္းျခင္း။ ( တန္ရာတန္ရာ မမွန္းပဲ အေခ်ာင္လိုခ်င္လြန္း၊ ေလာဘၾကီးလြန္းျခင္း)၂၇။ သစၥာ မရွိ၊ သစၥာတရား မဲ့ျခင္း။၂၈။ မာနၾကီး ဘ၀င္ျမင့္ျခင္း ၊ ၀ါၾကြားအထင္ၾကီးျခင္းမ်ားကို ထိမ္းခ်ဳပ္ ကြပ္ကဲမွဴ႕ မျပဳႏိုင္ျခင္း။၂၉။ တစ္ကိုယ္ေကာင္း ဆန္လြန္း၊ တစ္ကိုယ္ေကာင္း စိတ္ၾကီးျခင္း။၃၀။ မိမိသိျပီးသား အမွန္တရားအေပၚ အေျခမခံပဲ၊ ၀င္ေရာက္စပ္စု အၾကံေပးျခင္း။( မိမိ အမွန္တကယ္ မသိေသာ ကိစၥမ်ားကို ၀င္ေရာက္ စပ္စု အၾကံေပးျခင္း)၃၁။ ျဖစ္ႏိုင္ရာ ျဖစ္တန္ရာကို မၾကံစည္ မၾကည့္ျမင္တတ္ျခင္း။၃၂။ အရည္အခ်င္း၊ အေတြ႕အၾကံဳ၊ ဗဟုသုတ ရွိသူမ်ားႏွင့္ ၾကီးျမင့္စိတ္ မဖြဲ႕ျခင္း၊ ပူးေပါင္းလုပ္ကိုင္ရန္ ပ်က္ကြက္ျခင္း။ (အရည္အခ်င္း၊ အေတြ႕အၾကံဳ၊ ဗဟုသုတ ရွိသူမ်ားကို အားက်စိတ္၊ အတူပူးပါင္းလုပ္ကိုင္ လိုစိတ္ မရွိျခင္း၊ မပူးေပါင္းျခင္း)၃၃။ အနႏၱ ဥာဏ္ပညာရွင္ ရွိသည္ကို အသိအမွတ္ မျပဳ၊ ဥာဏ္ေတာ္ ရွင္၏ အင္အာကို မိမိႏွင့္ သင့္ေလ်ာ္ေအာင္ ရယူသံုးစြဲျခင္း မျပဳျခင္း။ (ပညာရွိကို မမွီ၀ဲ မဆည္းကပ္ျခင္း)၃၄။ ညစ္ညမ္း-ရိုင္းစိုင္း-ဆိုးသြမ္းေသာစကားမ်ားေျပာဆိုျခင္း။၃၅။စဥ္းစားဆင္ျခင္မွဴ႕မျပဳပဲစကားေျပာဆိုျခင္း၊စကားမ်ားလြန္းျခင္း။၃၆။
သူတပါးပိုင္ပစၥည္းမ်ားတပ္မက္ေမာျခင္း။၃၇။အခ်ိန္ဆြဲျခင္း၊ဖင့္ႏႊဲေလးကန္မွဴ႕အက်င့္ရွိျခင္း။
၃၈။အေၾကာင္းတစ္စံုတစ္ရာမရွိဘဲသူတပါးမေကာင္းသတင္းမမွန္မကန္လုပ္ၾကံေျပာဆိုျခင္း။
၃၉။စိတ္တန္ခိုးအင္အားမ်ားႏွင့္စိတ္၏သေဘာသဘာ၀မ်ားကိုနားမလည္ျခင္း၊မလုပ္ေဆာင္တတ္္ျခင္း။
၄၀။တိက်ေသာရည္ရြယ္ခ်က္မရွိ၍ကိုယ္တိုင္ဦးေဆာင္တီထြင္လုပ္ကိုင္မွဴ႕မျပဳတတ္ျခင္း။
၄၁။တိက်ေသာရည္ရြယ္ခ်က္မရွိ၍မိမိကိုယ္ကိုအားထားယံုၾကည္စိတ္မရွိျခင္း။
၄၂။ႏွစ္လိုဖြယ္ရာ၊ခင္မင္ဖြယ္ရာ၊ၾကည္ညိဳဖြယ္ရာရုပ္အဆင္းအဂၤါမရွိျခင္း။၄၃။လာလတၱံ႕ေသာအခ်ိန္ကာလအေပၚ
မိမိအေပါက္းအသင္း၊မိမိလူမ်ိဳး၊မိမိကိုးကြယ္ရာဘုရားအေပၚယံုၾကည္မွဴ႕မရွိျခင္း။၄၄။ထိမ္းခ်ဳပ္ကြပ္ကဲမွဴ႕မပါပဲၾကံစည္ျခင္း၊
မိမိစိတ္တန္ခိုးအင္အားကိုတိုးတက္ေအာင္မျပဳလုပ္ျခင္း။အဆင္ေျပရာမ်ားကိုမွတ္သား၊ေရွာင္ရွား၊သတိျပဳႏိုင္ၾကပါေစ။